Toğana

Sabir Əhmədli roman janrında yazan, bu janrın m?asir varlığı dərk və əks etdirmək ???n verdiyi geniş imkanlardan bacarıqla istifadə edən yazı?ılarımızdan olub. Ədibin ən maraqlı əsərlərindən biri də “Toğana” romanıdır. Elə yazı?ı var ki, şəhərlə əlaqəsi az və zəif olan, elmi-texniki tərəqqinin təsirindən m?əyyən dərəcədə kənarda qalan ucqar dağ kəndlərindən yazmağı ?ox sevir. Sabir Əhmədlinin romanında təsvir edilən Toğana da ucqar dağ kəndidir. Lakin demək olmaz ki, bu kənd şəhərdən tam təcrid edilmişdir. “Toğana” romanında ucqar dağ kəndinin təsərr?fat həyatının ?ətinlikləri, onun əmək adamlarının yaşayış tərzi və qayğıları ilə yanaşı, ?oxcəhətli və ?oxplanlı şəkildə qoyulmuş mənəviyyat problemləri ilə də qarşılaşırıq. “Toğana” nəzərimizdə aktual, m?asir mənəvi problemlərin qoyuluşu və bədii həlli sahəsində yazı?ı axtarışlarının m?h?m nəticəsi kimi qiymətlidir. ?mumiyyətlə “Toğana” b?t?vl?kdə kənd, təbiət və mənəviyyat m?vzusunda yazılmış romandır. Yazı?ı obrazlarının mənəviyyatını təbiətin saflığı, g?zəlliyi ilə m?qayisə və təmasda verir, bir obrazın d?nyag?r?ş?n, işinə, vəzifəsinə, ailəsinə, başqalarına m?nasibətini onun mənəvi aləminin a?arına ?evirir. Romanın əvvvəlində biz toğanalılarla və buraya yaylağa gəlmiş şəhərlilərlə tanış oluruq. Toğanalılar və yaylaq?ılar haqqında yazı?ı təqdimatı iki əsas xətt olub əsərin əvvəlindən sonuna qədər qarşılıqlı əlaqə və m?nasibətdə davam etdirilir. “Toğana”da maraqlı surətlərlə qarşılaşırıq. Bunların sayı iyirmidən ?oxdur. Əsərin aparıcı surəti, əsas qəhrəmanı Adil m?əllimdir. Romanda Adil m?əllimin və onun kimi mənəviyyatı təmiz adamların xarakteri daha ?ox d?ş?ncələr axınında, daxili monoloqlarla a?ılır. Bu isə romanın forma x?susiyyətlərini m?əyyən edir.