Seilmiş əsərlər

Tənqid?ilər tərəfindən modernizmin və absurd nəsrin banisi hesab edilən Frans Kafka (1883-1924) cəmi qırx bir il ?m?r yaşamasına baxmayaraq, d?nya ədəbiyyatına ciddi təsir g?stərmiş yazı?ılardan biridir. Bu kitabda F. Kafkanın “Qəsr” romanı, “?evrilmə” , “Kənd həkimi”, “Akademiya ???n hesabat”, “Balaca qadın” əsərləri yer almışdır. Qəsr (almanca: Das Schloss) – Frans Kafkanın yazmağa başladığı, ancaq tamamlaya bilmədiyi romanıdır. O, Kafkanın ?l?m?ndən sonra 1926-cı ildə ?ap olunmuşdur.Əsərin əvvəlində protaqonist K. bir qəsrin sahibi olan kəndə gəlir. Ondan kənddə qalmaq ???n icazə haqqında soruşanda o deyir ki, bəs o yer (torpaq) ?l?əndir və onu Qraf ?z? dəvət edib. Kəndin qap?ısı ilə s?hbətindən məlum olur ki, onun bu icazəi diskusiya m?vzusu olsa da onun bu icazəyə malik olub-olmaması naməlum qalır. Beləliklə, ona kənddə yalnız məkətb qulluq?usu kimiqalmağa icazə verirlər. ??nki yer ?l??s? kimi ona iş tapılmır. Ona həm də yerli əhali tərəfindən inamsızlıq duyulur, hamı onunla məsafədən danışır.Yaşamaq uğrunda m?barizədə ?z?n?n başa d?ş?lməyən, rasional olmayan bir m?hitə d?şd?y?n? dərk edir. ?z m?rəkkəb və b?rokratik apparatı ilə Qəsr hər şeyi və hər kəsi nəzarət və idarə edir, eyni zamanda hamı ??? əl?atmaz qalır. Bu aparatın başında Qəsrin məmurları dururlar. Qəsrdə ya?ayan hər bir kəs məmuralrın xeyri və bununla da Qəsrin xeyrinə ?alışırlar, hər bir kəsin həyaı daimi nəzarətdə saxlanır və qanunla, qaydalarla tənzimlənir. Bu qnunları pozmaq ?ox dəhşətli nəticə g?zləyr. Beləliklə K. burada ?z işinə başlayır və Qəsrə yaxınlaşmağa can atır. Tezliklə o başa d?ş?r ki, onun Qəsrlə yaxınlığı kənd icmasında daxil olmaqdan asılıdır. Ancaq onun cəhdləri boşa ?ıxır.??nki o yad adam kimi kənd?ilər və Qəsr arasında olan proseslərdən xəbərsiz idi. Buna g?rə də, Qəsr və kənd onun ???n başa d?ş?lməz bir yad əşya kimi g?r?n?r, hansı ki, onun vəziyyətində ?midsizliyə aparır. Kafkanın yaradıcılığında m?h?m yerlərdən birini də “?evrilmə” əsəri tutur.. Bu əsərdə m?əllif fantastik bir m?vzuda ?ıxış edir. Hekayənin baş qəhrəmanı Qreqor Zamza bir g?n səhər yuxudan ayılanda ?z?n?n b?y?k bir eybəcər həşərata ?evrildiyini g?r?r. Kafka, manerasına uyğun olaraq hadisələrin əvvəlində baş verənlərin metamorfozasını a?ıqlamır. Oxucu və hekayənin qəhrəmanı fakt qarşısında qoyulur: ?evrilmə baş vermişdir. Baş qəhrəman olanları anlayır və dərk edir. Qapının o tərəfində onun atası, anası və bacısı səhər qalxmağı xahiş etslər də, o bu qeyri-adi vəziyyətdə ayağa dura bilmir. Onun ?evrilməsini bilən ailə ?zvləri dəhşətə gəlirlər. Atası onu otağa qovur, bu zaman atasının atdığı əşya ilə Qreqor ağır yaralanır. Bu vəziyyətdə o, otaqda həmişəlik qalmalı olur. Ancaq bacısı ona yemək vermək ???n hərdən otağa gəlir. Qreqor otaqda ağır mənəvi fiziki vəziyətdə yaşamalı olur. O ailədə yeganə pul qazanan şəxs idi. İndi onun bu vəziyyətə d?şməsi ilə əlaqədar olaraq ailə maliyyə baxımdan pis vəziyyətə d?ş?r. Baş verənlərə g?rə Qreqor ?z?n? g?nahkar hesab edir. Əvəldə bacısının ona yazığı gəlir. Ancaq evə kirayə?i qoyandan sonra bu həşəratın qonaqların qarşısında ?z?n? pis aparması nəticəsində onun da Qreqora m?nasibəti dəyişir. Kirayə?ilər evdə həşəratı g?r?b hay-k?y qaldırır və evi tərk edirlər. Bir m?ddətdən sonra Qreqor ?l?r, onu bir qutuda dəfn edirlər və ?ılğın hekayə həyat dolu optimistik sonluqla başa ?atır. Kafka bu hekayədə nə demək istədiyini birbaşa a?ıqlamır. O yalnız m?əllif kimi hadisəni təsvir edir. Kafkanın b?t?n əsərlərində olduğu kimi burada da ?z?n? absurd və mənasız həyat qarşısında g?nahkar hiss edən, cılız insan taleyi təsvir edilmişdir. Kafkanın əsərlərində ki?ik insan faciəsi, ?midsizliyi ilə yanaşı, cəmiyyətdəki qəddarlıq və dərin əxlaq b?hranı da ?z əksini tapmışdır.