Şahnamə

Bəşər mədəniyyəti tarixində silinməz iz buraxan dahi sənətkarlardan biri Əb?lqasim Firdovsi (934 – 1024) və d?nya ədəbiyyatı xəzinəsində təravətini əbədi saxlayan şah əsərlərdən biri isə onun “Şahnamə”sidir. Fars-tacik klassik şeirinin fəxri olan Firdovsinin, “Şahnamə”si min ildən yuxarıdır ki, d?nyaya səs salmış, bədii s?z, hikmət və g?zəllik aşiqlərini ?z pərəstişkarlarına ?evirmiş, sevilə-sevilə oxunmuş, bir ?ox ?lməz sənətkarların istifadə mənbəyi olmuş, kimi onu təqlid etmiş, kimi ona nəzirə yazmış, kimi isə onun şərhi və tədqiqini ?z? ???n şərəf hesab etmişdir. “Şahnamə” ilkin Şərq ədəbiyyatının ən b?y?k diqqətəlayiq ədəbi abidəsidir. Bu abidədə əvvəldən axıra qədər qəhrəmanlıq və insanpərvərlik ideyası qızıl xətt ilə davam edir, insanın əzəmətini, onun v?qarı, nəcib hissləri və ?lviyyətini pozan və ləkələyən nə varsa, hamısına qarşı dahi şairin kin və qəzəblə dolu ittihamnaməsi oxunur. “Şahnamə”də ?oxlu m?haribə səhnələri təsvir olunur. Şairin fikrincə, bəşəriyyətin ən b?y?k faciəsi, xalqların d?z?lməz fəlakəti m?haribədir. Hər bir m?haribənin təsvirindən sonra qələbənin kimin tərəfində olduğuna fərq qoymadan, b?y?k insanpərvər şair sanki oxucusuna (dinləyicisinə) m?raciətlə fəlsəfi m?hakiməyə başlayır. Y?z minlərlə insan atlı, pyada yurdunu, ailəsini, peşəsini tərk edib, silaha sarılır, ?arpışır, ?ld?r?r, ?l?r, səhralar insan qanından al boyanır, leş leş ?stə qalanır. Nə ???n? Şair bu suala cavab axtarır və tapır: Qılınc oynadan şah evlər yıxar, Mənəmlik edər, aləmi qırdırar.